Grodzisk Mazowiecki

 Grodzisk Mazowiecki, którego początki sięgają słowiańskiego grodziska z XI – XIII w. jest już miastem charakteryzującym się współczesną zabudową. Mimo to, niedaleko od miasta wciąż są dostępne dla zwiedzających pozostałości wczesnośredniowiecznego słowiańskiego grodu tzw. „Szwedzkie Góry” (we wsi Chlebnia).

Na przełomie XIX i XX w. Grodzisk Mazowiecki był znanym ośrodkiem letniskowym, po którym pozostały piękne wille oraz budynek zakładu hydropatycznego. Z czasem zaczął zmieniać się charakter miasta. Dzięki poprowadzeniu kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, a następnie drugiej linii kolejowej (obecnie WKD), zachowując niepowtarzalne walory przyrodnicze okolicy, miasto stało się nowoczesnym ośrodkiem przemysłowym i miejscem przyjaznym mieszkańcom, jak i turystom.

W ostatnich latach powstało w Grodzisku wiele obiektów sportowych, nowoczesny szpital oraz Centrum Kultury, gdzie mieści się klub muzyczny z kręgielnią, natomiast tereny wokół miasta to miejsca o wysokich walorach przyrodniczych i kulturalnych. W samym Grodzisku można zobaczyć szereg zabytkowych willi z XIX w., m.in. wybudowany w II połowie XVIII w. w stylu barokowo-klasycystycznym Dwór Skarbków - rodowa siedziba kolejnych szlacheckich właścicieli Grodziska. Można tutaj zwiedzić również willę Foksal, kościoły w Izdebnie Kościelnym lub Żukowie lub po prostu przejść się po głównym deptaku Grodziska, na którym utworzono Galerię uliczną obrazów Józefa Chełmońskiego. Znajdziemy tutaj również jedyną w Polsce Galerię Instrumentów Folkowych lub weźmiemy udział w Międzynarodowym Jarmarku Produktów Regionalnych.

POŁOŻENIE I DOJAZD

Grodzisk Mazowiecki leży w centralnej Polsce, ok. 30 km na południowy-zachód od Warszawy.

Połączenia samochodowe:

Przez teren Gminy Grodzisk Mazowiecki przebiega:

• Droga wojewódzka nr 579 Kazuń Polski-Radziejowice (trasa: Kazuń Polski, Leszno, Błonie, Grodzisk Mazowiecki, Radziejowice);
• Droga wojewódzka nr 719 Warszawa-Kamion (trasa: Warszawa, Pruszków, Milanówek, Grodzisk Mazowiecki, Żyrardów, Puszcza Mariańska, Kamion), prowadząca dalej w kierunku Łodzi.

W pobliżu Grodziska Mazowieckiego przebiega:

• Droga krajowa nr 8 Kudowa Zdrój-Budzisko, która stanowi Polski odcinek międzynarodowej trasy szybkiego ruchu E-67, tzw. popularna „katowicka”; przebiega przez terytorium pięciu województw: podlaskiego, mazowieckiego, łódzkiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego (trasa: Kudowa-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Kłodzko, Łagiewniki, Wieruszów, Wieluń, Osjaków, Bełchatów, Piotrków Trybunalski, Tomaszów Mazowiecki, Rawa Mazowiecka, Radziejowice, Mszczonów, Janki, Warszawa, Ostrów Mazowiecki, Białystok, Augustów, Suwałki, Budzisko).

Najistotniejsze znaczenie dla rozwoju Grodziska Mazowieckiego ma poprowadzenie przez teren gminy przebiegu autostrady A2 Berlin – Moskwa ze zjazdem w miejscowości Tłuste na północ od Grodziska Mazowieckiego.  

Połączenia kolejowe:

Dojazd do Grodziska Mazowieckiego możliwy jest przede wszystkim z warszawy, dzięki dwóm liniom kolejowym: I linii w Królestwie Polskim – Kolei Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej oraz linii Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Zatrzymują się tutaj:

• Pociągi podmiejskie (osobowe) obsługiwane przez spółkę Koleje Mazowieckie - kursują najczęściej na trasie Warszawa-Skierniewice z przystankami w: Piastowie, Pruszkowie, Brwinowie, Milanówku, Grodzisku Mazowieckim, Jaktorowie, Międzyborowie, Żyrardowie, Suchej Żyrardowskiej, Jesionce, Radziwiłłowie, Skierniewicach Rawce, Skierniewicach. Z Grodzisk Mazowieckiego można dojechać również m.in. do Tłuszcza, Otwocka czy Dęblina. Podróż z Warszawy Śródmieście do Grodziska Mazowieckiego trwa ok. 35 minut.
• Pociągi Warszawskiej Kolei Dojazdowej, które jeżdżą na trasie Warszawa Śródmieście (WKD) - Grodzisk Mazowiecki (Radońska) z przystankami m.in. w Michałowicach, Tworkach, Pruszkowie, Komorowie, Otrębusach, Podkowie Leśnej i Brzózkach. Na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki znajdują się 4 stacje kolejowe:
  • Grodzisk Mazowiecki Radońska (początek trasy)
  • Grodzisk Mazowiecki Jordanowice
  • Grodzisk Mazowiecki Piaskowa
  • Grodzisk Mazowiecki Okrężna.

Władze miasta podjęły również rozmowy dotyczące wydłużenie linii S2 (Szybkiej Kolei Miejskiej) z Sulejówka Miłosnej przez Warszawę do Grodziska Mazowieckiego.

Połączenia autobusowe:

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Grodzisku Mazowieckim organizuje oprócz połączeń miejskich, także połączenie międzymiastowe, przez miejscowości takie jak:

Boża Wola, Błonie, Brwinów, Chrzanów, Grzegorzewice, Jaktorów, Janinów, Kady, Kałęczyn, Kampinos Gole, Kaski, Kłudzienko, Komorów, Książenice, Kuklówka, Leszno, Makówka, Marynin, Milanówek, Mościska, Mszczonów, Natolin, Opypy, Płock, Pruszków, Sochaczew, Słubica, Tłuste, Warszawa, Zaręby.

Z Grodziska kursują również autobusy do Centrum Janki.

Do góry

Początki rozwoju osadnictwa na tych terenach sięgają XI w. Wówczas na północ od obecnych granic miasta istniało słowiańskie grodzisko, które było najprawdopodobniej siedzibą rycerską. Z jednej z osad podgrodowych rozwinęła się wieś Grodzisk. Pierwsza wzmianka słowna o Grodzisku jako o małej wsi pojawiła się w 1355 r. Minęło ponad 150 lat i 22 lipca 1522 r. z nadania Króla Zygmunta I Starego Grodzisk otrzymał prawa miejskie. Dalszy wzrost miasta powstrzymany został w roku 1540 przez pożar, który zniszczył niemal całkowicie drewnianą zabudowę. Kolejnych zniszczeń dokonały nasilające się w XVII wieku pochody nieprzyjacielskich wojsk oraz klęski głodu i epidemie. Przełomowym wydarzeniem okazało się uruchomienie pierwszego odcinka Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej ze stacją w Grodzisku Mazowieckim, którego uroczyste otwarcie miało miejsce 14 czerwca 1845 r.

Dzięki szybkiemu połączeniu z Warszawą miasto zaczęło się bardzo intensywnie rozwijać i stało się ulubionym miejscem wypoczynku mieszkańców stolicy. Wkrótce przedmieścia Grodziska Mazowieckiego zamieniły się w elegancką dzielnicę domków letniskowych. W 1884 r. został wzniesiony nowoczesny zakład uzdrowiskowy. Pełną parą ruszył przemysł – zlokalizowane na obrzeżach miasta fabryki pozwoliły Grodziskowi na osiągnięcie pozycji jednego z najprężniej działających podwarszawskich ośrodków przemysłowych.

Po odzyskaniu przez Polską niepodległości (123 lata zaborów) miasto nie tylko uporało się ze skutkami I wojny światowej, ale także pomyślnie wkroczyło w etap samorządności. Wyposażone w drugie połączenie kolejowe ze stolicą, zyskane w 1927 r. w wyniku przeprowadzenia linii Elektrycznej Kolei Dojazdowej, stanowiło chlubny przykład dobrze wykorzystanej wolności. Podczas II wojny światowej Grodzisk Mazowiecki utracił całą swą społeczność żydowską, przybyłą na teren miasta w II poł. XVI wieku.  W 1990 roku rozpoczęły pracę – wyłonione w demokratycznych wyborach – władze samorządowe I kadencji.

Do najatrakcyjniejszych i wartych zobaczenia obiektów zabytkowych na terenie miasta lub w jego bezpośredniej okolicy należą:

• KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. ŚW. ANNY w Grodzisku Mazowieckim
  Murowany kościół przy Pl. Króla Zygmunta Starego został ufundowany przez Mokronoskich herbu Bogoria. Wznoszony etapami od 1687 r., zajął miejsce licznych kościołów drewnianych, budowanych okresowo od czasu powstania osady. Początkowo utrzymany w stylu późnobarokowym, ostateczny kształt świątyni dwunawowej z transeptem i wieżą kościół uzyskał w końcu XIX w. We wnętrzu napotkać można ciekawe przykłady malarstwa sakralnego (koniec XVIII w.) pędzla F. Castaldiego oraz epitafia poświęcone fundatorom oraz zasłużonym rodom grodziskim, stanowiące przegląd technik, stylów i materiałów dekoratorskich od czasów renesansu do współczesności.
  Pierwsze wzmianki o świątyni grodziskiej pochodzą z roku 1355, kiedy to – wedle relacji świadków składających zeznania pod przysięgą, spisanych w dokumencie „Renovatio Erectionis Ecclesiae Pastoralis Grodiscensis” z roku 1590 – we wsi Grodzisko stanął kościół ufundowany przez Tomasza Grodziskiego. Nie był on jednak, jak się zdaje, kościołem parafialnym, ale prywatną kaplicą właścicieli osady, wystawioną ku czci patrona nestora rodu – św. Tomasza. W roku 1411 drewnianą świątynię strawił ogień, a posesorzy wsi wystawili nowy kościół ok. 1422 roku. Kolejna świątynia wzniesiona staraniem tych samych fundatorów pojawiła się w roku 1448, pełniąc już rolę kościoła parafialnego dla erygowanej właśnie parafii grodziskiej. Ponieważ kościoły w Grodzisku paliły się z zadziwiającą regularnością, zadania budowy nowej świątyni podjęli się także następni dziedzice wsi, Okuniowie, którzy ufundowali kościół w 1521 r. oraz kolejny 30 lat później.

• PLAC KRÓLA ZYGMUNTA STAREGO w Grodzisku Mazowieckim
  Plac jest śladem średniowiecznej osady targowej, która została założona na przełomie XIII i XIV w. Na niewielkim terenie wokół niego, stanął w 1355 roku pierwszy kościół, a następnie zabudowania parafialne, szpital, karczma i browar, szkoła, a także budynki prywatne. Na początku XX wieku na rynku pojawiła się murowana remiza strażacka, natomiast w 1924 r. wieża, tzw. wspinalnia. Do roku 1947 na placu funkcjonowały „jatki” - stragany z mięsem. Pierwotnie główny plac nazywany był zgodnie ze swoją funkcją i przeznaczeniem „Rynkiem”, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę po I w. św. Nazywany Placem Legionów (od wojsk oddziałów Legionów Polskich). W okresie PRL-u otrzymał imię Feliksa Dzierżyńskiego, zaś po transformacji ustrojowej Rada Miasta uczyniła jego patronem króla Zygmunta I Starego.
  Plac, który ma kształt czworoboku, położony jest na średniowiecznym szlaku handlowym, stanowiącym charakterystyczny układ przestrzenny z czasów przedkolacyjnych. Pewnym unikatowym rozwiązaniem jest jego połączenie z placem Wolności – dwa rynki stykają się ze sobą bokami.  Po pewnym okresie czasu od głównego placu zaczęły rozchodzić się gwiaździście drogi, które wiodły do leżących wokół miasta wsi, dla których Grodzisk był ośrodkiem administracyjnym. Współcześnie układ rynku został zniekształcony w wyniku przebicia przez jego środek ulicy.

•  KAPLICA P.W. ŚW. KRZYŻA w Grodzisku Mazowieckim
  Została wybudowana w 1713 r. jako wotum dziękczynne po wygaśnięciu epidemii cholery. Pierwotnie znajdowała się na granicy Grodziska i wsi Jordanowice. Była drugim obok kościoła parafialnego obiektem sakralnym na terenie miasta, mieszczącym okresowo przywiezione z Rzymu relikwie świętych. Następnie ze względu na położenie w pobliżu cmentarza spełniała funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Nocą 15 listopada 1995 r. została przeniesiona do centrum miasta w obecne miejsce. Od 1996 r. kaplica nosi wezwanie Matki Bożej Fatimskiej.

• CMENTARZ ŻYDOWSKI w Grodzisku Mazowieckim
  Położony przy ul. Żydowskiej, został założony w drugiej połowie XVII w. Pierwotnie zlokalizowany był poza miastem, między drogami wiodącymi do Błonia i Rokitna. Do czasu powstania cmentarzy warszawskich służył jako miejsce wiecznego spoczynku także dla wyznawców judaizmu z Warszawy i okolic. Ostatnich pochówków dokonano tu w 1941 r. W zachowanej części nekropolii znajdują się tablice nagrobne (macewy) pochodzące z XIX i XX w. zawierające inskrypcje w języku hebrajskim oraz przedstawienia typowe dla żydowskiej sztuki nagrobkowej: świece, księgi, gołębie, drzewa, dłonie złożone w geście błogosławieństwa i wrzucające pieniądze do skarbony.

• CMENTARZ RZYMSKO-KATOLICKI w Grodzisku Mazowieckim (skrzyżowanie ul. Radońskiej i J. Montwiłła)
  Cmentarz został założony poza miastem w miejscu, gdzie kiedyś istniał cmentarz przykościelny. Poświęcony dnia 27 września 1819 r. przez proboszcza parafii grodziskiej, ks. Klemensa Szaniawskiego został zlokalizowany „w polu”, pomiędzy drogami, które prowadzą na Radoń i Putki.  W latach 1897 oraz 1913 nekropolia była powiększana. Podczas I wojny światowej cmentarz służył wojsku rosyjskiemu za punkt artyleryjski, a w 1915 r. na części cmentarza Niemcy pochowali swoich poległych żołnierzy. Dzieło odbudowania nekropolii dokończył ks. Bojanek na przestrzeni lat 1924-1925, a przy ogradzaniu udział brali również parafianie – świadczą o tym przytwierdzone do segmentów budowli tabliczki z informacjami o ofiarodawcach (ministranci, harcerze, cechy rzemieślnicze, robotnicy czy bractwa religijne) oraz wydany okolicznościowy znaczek. W roku 1927 na terenie cmentarza wydzielono również tereny do użytku dla innych wyznań – marywitów, czy prawosławnych, o czym świadczy m.in. pomnik z kamieni polnych wykończony żelaznym prawosławnym krzyżem.
  Oprócz ludzi sławnych, zasłużonych dla kraju, społeczników, jak również artystów, duchownych, lekarzy, znajdują się tutaj groby uczestników powstań narodowych, walk niepodległościowych oraz polskich żołnierzy, którzy polegli w obronie ojczyzny na wojennych frontach.

• BAROKOWO-KLASYCYSTYCZNY DWÓR SKARBKÓW W PARKU SKARBKÓW w Grodzisku Mazowieckim
  Wybudowany został w II poł. XVIII wieku w stylu barokowo-klasycystycznym na zrębie wcześniejszego założenia rezydencjalnego na terenie ówczesnej wsi Jordanowice, przyległej do Grodziska. Był rodową siedzibą kolejnych właścicieli miasta – rodziny Mokronoskich, a następnie Skarbków – stąd jego zwyczajowa nazwa. Przebudowę i dekorację dworu widoczną w obecnym kształcie zawdzięczamy Izabeli z Poniatowskich Branickiej, rodzonej siostrze Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po śmierci jej męża, hetmana Jana Klemensa Branickiego, związała się potajemnym małżeństwem z Andrzejem Mokronoskim i zamieszkała w grodziskim dworze. Andrzej Mokronoski był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli swego rodu, a Jordanowice za jego czasów – centrum kulturalnym i towarzyskim, gdzie bywał sam król.
  Izabela Branicka w 1782 r. zleciła wykonanie dekoracji malarskich we wnętrzu dworu. Ich autor - Jan Bogumił Plersch, podobne dekoracje wykonał dla króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na Zamku Królewskim i Łazienkach Królewskich w Warszawie. Jednak to te grodziskie uznane są na Mazowszu za perłę wśród malarskich dekoracji XVIII w.
  Po gruntownej renowacji, zakończonej w 2004 r., dworek jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Tadeusza Bairda. W 1947 roku założył ją Feliks Dzierżanowski, dyrygent znanej wówczas Radiowej Kapeli Ludowej. Obecnie szkoła oferuję naukę m.in. gry na fortepianie, skrzypcach, gitarze czy akordeonie dla dzieci w wieku od 7 do 15 lat.
  Dwór Jordanowicki był siedzibą kolejnych przedstawicieli rodu Mokronoskich przez niemal 250 lat. Otoczony był parkiem krajobrazowym i przepięknymi ogrodami, których pozostałością jest Park Skarbków i Stawy Goliana. Podanie głosi, że stawy te zostały wykopane przez jeńców tureckich przywiezionych spod Wiednia przez Wojciecha Mokronoskiego. W XX w. park położony na wschód od dworu został zdewastowany, a w jego miejsce powstało osiedle „Kopernik”. Park objęty jest programem rewitalizacji, które będzie polegał m.in. na poprawie estetyki, wybudowaniu fontanny, ogrodu różanego, placu dla dzieci itp.

• WILLA FOKSAL w Grodzisku Mazowieckim (ul. W. Bartniaka 26)
  Wybudowana w 1846 r. w parku jordanowickim wg projektu Teofila Szullera. Reprezentująca styl romantyczny, nawiązująca sylwetką do lokomotywy parowej willa, bywa uważana – ze względu na nazwę i usytuowanie przy torach – za pierwszy dworzec. W istocie był to „dom zajezdny z wygodami”, zaopatrzony w tzw. lodownię, dysponujący pokojami gościnnymi przeznaczonymi dla letników ze stolicy, którzy w dobie rozwoju kolei parowej zaczęli przybywać do podwarszawskiego uzdrowiska, za jakie uchodziły Jordanowice (przyłączone do miasta w 1915 r.).
  Ufundowany przez Mokronoskich dom gościnny – po wygaśnięciu rodu właścicieli – przeszedł w roku 1931 na własność Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi. Po wojnie „lokomotywka”, jak nazwali pałacyk mieszkańcy, mieściła szpital zakaźny i przychodnię lekarską. Obecnie znajduje się tu Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków.

• WILLA RADOGOSZCZ w Grodzisku Mazowieckim (ul. H. Sienkiewicza 31)
  Reprezentacyjna rezydencja należąca prawdopodobnie do naczelnika powiatu sochaczewskiego Zacharija Putiato, wystawiona na przedmieściach Grodziska w II połowie XIX wieku. Po zakończeniu okupacji była siedzibą Stowarzyszenia Miłośników Sztuki, mieszcząc m.in. szkołę muzyczną i ognisko plastyczne oraz sekcję fotograficzną. Od 1995 r. znajduje się tu Centrum Edukacyjno-Kulturalne będące filią ośrodka kultury. Poza wystawami czasowymi zwiedzającym udostępniania jest stała ekspozycja dokumentująca dzieje Grodziska, etnografię regionu i lokalne rzemiosło. Willa w chwili obecnej przygotowywana jest do całkowitej rewitalizacji.

• WILLA KAPRYS w Grodzisku Mazowieckim
  Dwór z 1886 r. otoczony 5-hektarowym parkiem z malowniczym stawem i powozownią położony jest z dala od zgiełku miasta. Na terenie parku znajdują się ponad 200-letnie pomniki przyrody: platan oraz buk czerwonolistny. Willa znajduje się obecnie w prywatnych rękach lecz często są realizowane na jej terenie  przyjęcia okolicznościowe, a także imprezy plenerowe.

• WILLA HABERLEGO w Grodzisku Mazowieckim
  Zniszczony budynek willi z roku 1897 wybudowanej w stylu eklektycznym znajduje się na terenie dawnej fabryki Tarcz Ściernych „Słoń”.

• WILLA ZAMECZEK w Grodzisku Mazowieckim (ul. Kościuszki 12)
  Obiekt został wybudowany w roku 1903 w stylu secesyjnym na terenie dawnej dzielnicy „Letniaki”, która skupiała letniskowe rezydencje bardziej zamożnych Warszawiaków. Budynek powstał wg projekty Józefa Moszyńskiego i był domem wycieczkowym.

• WILLA KNIAZIEW w Grodzisku Mazowieckim (ul. Suwalska 15)
  Budynek powstał w 1911 r. dla gen. E. Dmitriewicza Kniaziewa, który był jej właścicielem do roku 1938. Natomiast podczas II wojny światowej służyła uciekinierom z Warszawy za schronienie.

• BUDYNEK BYŁEGO ZAKŁADU WODOLECZNICZEGO DR BOJASIŃSKIEGO w Grodzisku Mazowieckim (ul. Kilińskiego 12)
  Obiekt powstał w 1884 r., a obecnie jest siedzibą kilku organizacji społecznych,  a także Szkoły Podstawowej nr 1.

• DWORZEC PKP w Grodzisku Mazowieckim (przy ul. 1 Maja),
  Ciekawie prezentuje się również architektura dworca PKP, który został wzniesiony w latach 1922-1924 wg projektu Romualda Millera na miejscu wcześniejszego dworca zniszczonego w wyniku działań wojennych w 1915 r. Bryła nawiązująca do szlacheckiego dworu polskiego czyni ten obiekt jednym z najpiękniejszych przykładów architektury dworcowej. W pobliżu dworca znajduje się parterowy dom przeznaczony tradycyjnie na mieszkania kolejarzy, pochodzący z okresu uruchomienia Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska.  Obiekty kolejowe pojawiły się w Grodzisku (a dokładnie w Jordanowicach, włączonych do miasta w 1915 r.) w okresie budowy DŻW-W. Pierwszy odcinek kolei na linii Warszawa – Grodzisk uruchomiony został uroczyście 14 czerwca 1845 r. przy udziale namiestnika carskiego I. Paskiewicza, który wydał z tej okazji wystawny obiad. Grodziski dworzec stał się w okresie powstania styczniowego zapleczem konspiratorów, z których wielu było kolejarzami oraz areną walk prowadzonych przez oddział „Dzieci Warszawy” L. Żychlińskiego. Na stacji zamachu na naczelnika straży miejskiej powiatu błońskiego kpt. Aleksandrowa dokonał 17 czerwca 1910r. Władysław Bartniak. Tutaj także zorganizowano punkt odżywczo-sanitarny w okresie wojny z bolszewikami w 1920 r. Dworzec jest jednym z najpiękniejszych przykładów zastosowania stylu dworkowego w budynkach użyteczności publicznej.

• DEPTAK I PLAC WOLNOŚCI w Grodzisku Mazowieckim (ul. 11 Listopada)
  Fragment średniowiecznego szlaku, przy którym na przestrzeni XII- XIV w. zlokalizowana została osada targowa Grodzisko. Trakt – ul. Błońska (po 1918 r. – 11 Listopada), który wiódł do Błonia, uważany był za najstarszą ulicę w mieście. Na początku XX w. charakterystyczna drewniana zabudowa głównej ulicy została zastąpiona przez okazałe kamienice. Całkowicie zmodernizowana w latach 1993-94 ulica 11 Listopada pełni dzisiaj rolę reprezentacyjnego pasażu.
  Plac Wolności niegdyś spełniał funkcję drugiego rynku miejskiego. Znajduje się na nim Pomnik Wolności i Niepodległości, postawiony w 1919 r. ku czci ofiar i uczestników I wojny światowej, zburzony 1 września 1939 r. przez bombę zrzuconą na Grodzisk podczas pierwszego niemieckiego nalotu, w 1984 r. zrekonstruowany.
  Naprzeciw obelisku, w tzw. „miejscu straceń”, gdzie 18 listopada 1943 r. wykonano egzekucję na grupie więźniów Pawiaka, zlokalizowany został pomnik poświęcony poległym na frontach II wojny światowej, wybudowany w 1966 r. W 1998 r. pomnik został uzupełniony o tablice przywołujące przemilczane fakty: nazwiska rozstrzelanych, sowieckie bombardowanie Grodziska – akt terroru z 16 stycznia 1945 r. oraz udział żołnierzy AK w walce z okupantem.

• POMNIK CHEŁMOŃSKIEGO w Grodzisku Mazowieckim
  Pomnik Józefa Chełmońskiego – wybitnego polskiego malarza (reprezentanta realizmu) – pomnik dłuta prof. Mariana Koniecznego został odsłonięty 10 września 2006 r. na deptaku miejskim.

• „SZWEDZKIE GÓRY” we wsi Chlebnia
  Na granicy wsi Chlebnia oraz miasta Grodzisk Mazowiecki znajduje się stanowisko archeologiczne Szwedzkie Góry – pozostałości wczesnośredniowiecznego słowiańskiego grodu położonego nad rzeką Mrowną. Na tzw. „grodzisko” składa się gród wewnętrznego z XIII w. (średnica 25 m) z wałem na wysokość 2. Najprawdopodobniej była to kiedyś siedziba rycerzy.

• CHLEWNIA we wsi Chlebnia
  Leżący na terenie wsi majątek pochodzi z XVI w. Prawdopodobnie ich właściciele przyjęli nazwisko do nazwy osady - Chlewińscy. Chlewnię przejął w 1842 r. Aleksander Mokronoski.

• KOŚCIÓŁ P.W. PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO we wsi Żuków
  We wsi Żuków znajduje się najstarszy zabytek sakralny okolic Grodziska Mazowieckiego drewniany kościół p.w. Przemienienia Pańskiego. Budynek obecnego kościoła został wzniesiony w latach 1676 – 1677 i ufundowany przez proboszcza Mateusza Jacka Górzyńskiego – proboszcza żukowskiego oraz wikariusza kolegiaty warszawskiej. Budynek kościoła w 1817 i 1889 r. został wyremontowany, w wyniku powstała nowa, drewniana zakrystia (wcześniej murowana) oraz dzwonnica. Jest to najcenniejszy zabytek sztuki sakralnej w regionie Grodziska Mazowieckiego. W ołtarzu głównym znajduje się Obraz Przemienienia Pańskiego z XVII w., który przysłonięty jest nowszym obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej, opuszczanym mechanicznie. W kościele znajdują się dwa konfesjonały z XVIII w., jeden z nich zwieńczony kontuszem z przedstawieniem św. Piotra i św. Marii Magdaleny. Prezbiterium oddzielone jest rokokową balustradą z XVIII w. Przy kościele znajduje się drewniana (sosnowa) dzwonnica z końca XVII. Ostatni remont przeprowadzono w XIX w. Kościół posiadał w swoich zbiorach kolekcję ornatów z XV i XVI w., które zostały przeniesione do Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Wokół kościoła znajduje się starodrzew złożony z kasztanowców.

• CMENTARZ RZYMsKO-KATOLICKI we wsi Żuków
  Cmentarz znajduję się tuż przy kościele p.w. Przemienienia Pańskiego w Żukowie. Został założony w XVIII w. Wartymi uwagi są 4 nagrobki i 1 płyta z XIX w., w tym grób Rozalii z Bylewskich Kotowiczowej – Pociechin – uczestniczki powstania styczniowego 1863 r. oraz grób proboszcza Michała Mellerskiego, który zmarł w 1814 r.

• DWOREK DR MATEUSZA CHEŁMOŃSKIEGO w Adamowiznie
  Typowy dworek szlachecki wybudowany ok. 1930 r. według projektu Witolda Pokrowskiego jest położony nad sztucznym stawem na rzece Mrownie. Była to własność dr Mateusza Chełmońskiego – bratanka malarza Józefa Chełmońskiego. Wokół dworku znajduje się park ze starodrzewiem tzw. „Dęby Chełmońskiego”.

• KOŚCIÓŁ P.W. ZWIASTOWANIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY w Izdebnie Kościelnym (ul. Ks. Oziębłowskiego 12)
  W roku 1621 została wzniesiona murowana kaplica p.w. Matki Boskiej, której fundatorem był Adam Izdebiński. Znaleziono w jej fundamencie kamień węgielny z datą 1616 r. W latach 1772-1776 z fundacji Michała Szymanowskiego został dobudowany do kaplicy obecny kościół oraz dzwonnica oddalona od kościoła o ok. 30 m, w roku 1822 murowana zakrystia, a w 1925 r. dokonano całkowitego remontu zgodnie z projektem Rawskiego, kiedy to oszalowano modrzewiem ściany i strop, wyłożono dębową boazerię oraz sprowadzono nowe ołtarze. Niestety podczas pożaru z 30 sierpnia 1990 r. wewnętrzny korpus kościoła uległ zniszczeniu, a jego odbudowa trwała 5 lat.
  Kościół wyposażony jest w stylu neobarokowych, a ołtarze z obrazami autorstwa Józefa Walla: „Ukrzyżowanie”, „Męczeństwo św. Bonifacego”, ”Męczeństwo św. Tekli” oraz obrazem „Zwiastowanie” autorstwa Suglewicza pochodzą z 1924 r.

• CMENTARZ RZYMSKO-KATOLICKI PARAFII P.W. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA w Izdebnie Kościelnym
  Cmentarz składa się z dwóch części: pierwszy cmentarz znajdujący się za kościołem jest zdewastowany i posiada nieliczne nagrobki (m.in. Anieli ze Świdzińskich Szymanowskiej-starościny wyszogrodzkiej z 1839 r., Piotra Galichet- majora wojsk francuskich z 1846, ks. Mateusza Małeckiego z 1847 r.), natomiast drugi usytuowany jest ok. 100 m od drogi na południe od kościoła. Znajdujące się na nim nagrobki pochodzą z przełomu XIX/XX w. i należą do rodziny Plebańskich. Na cmentarzu zachowało się również starodrzewie, m.in. dojazdowa aleja akacjowa i modrzewie.

Do góry

Koloryt malowniczego, typowego mazowieckiego krajobrazu urzeka wszystkich turystów, a bogactwo barw lasów, akwenów i dworskich parków może zachwycić o każdej porze roku.

Teren gminy Grodzisk Mazowiecki jest generalnie równinny, przecięty dolinami trzech niedużych rzek, które płyną z południa na północ - zgodnie z nachyleniem powierzchni:

• Rokitnica – lewy dopływ Utraty, mający swoje źródło między Siestrzenią w gminie Żabia Wola a Maryninem. Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki rzeka przepływa m.in. przez Książenice i Opypy.
• Rokicianka – początek bierze w okolicach Siestrzenia, kończy bieg w gminie Grodzisk Mazowiecki. Rzeka, o długości ok.  km, przepływa przez centrum Grodziska Mazowieckiego, zasilając swoimi wodami tzw. Stawy Walczewskiego.
• Mrowna – jest to lewy dopływ Rokitnicy o długości 19,5 km. Rzeka przebiega m.in. przez Adamowiznę, Grodzisk Mazowiecki, Chlebnię, Stare Kłudno oraz Tłuste.

Pod względem krajobrazowym okolice Grodziska Mazowieckiego możemy podzielić na dwie części:

• część północna użytkowana jest głównie rolniczo i przemysłowo. Brak jest na tym obszarze większych skupisk leśnych, ale za to obficie występują stawy powstałe w dawnych wyrobiskach glinianych (Natolin, Chrzanów, Kraśnicza Wola) z typową roślinnością szuwarową.
• natomiast południowa część to typowo mazowiecki malowniczy krajobraz, urozmaicony niewielkimi kompleksami leśnymi w okolicach wsi Mościska, Marynin i Książenice. Są to głównie lasy mieszane sosnowo-dębowe. Aż 1 506 ha południowej części wchodzi w skład Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Można tu często spotkać sarny, dziki, kuny i zające, a także różne gatunki ptaków drapieżnych (jastrzębie, sokoły, krogulce i sowy) oraz ptaków wodnych (żurawie, łabędzie, perkozy). Niewątpliwą atrakcją jest, występujące niezmiennie rzadko, gniazdo bociana czarnego.

Kilka dobrze zachowanych starych parków z bogatym drzewostanem i pomnikowymi okazami drzew możemy znaleźć zarówno na terenie miejskim samego Grodziska Mazowieckiego (Park Skarbków oraz park otaczający willę "Kaprys") jak i we wsiach: Chlebnia, Kłudzienko, Kozery, Kraśnicza Wola, Książenice, Stare Kłudno.

Ilość pomników przyrody i ich różnorodność w gminie Grodzisk Mazowiecki jest większa niż w pozostałych gminach Mazowsza, w tym m.in.: 

najwyższe drzewo znajdujące się we wsi Chlebnia - wiąz szypułkowy o wysokości 35 m i obwodzie pnia 3,9 m.

• najgrubsze drzewo - wierzba biała o obwodzie pnia 6,5 m i wysokości 28 m rośnie we wsi Kozery.

Do góry

Przez Grodzisk Mazowiecki i w jego okolicy przebiega szereg szlaków turystycznych.

Wyznaczone i oznakowane szlaki piesze:

• Szlak niebieski
  (17 km)

Grodzisk Mazowiecki - Osowiec - Kuklówka – Radziejowice

Warto zobaczyć: Kościół Św. Anny, pasaż miejski, pomnik J. Chełmońskiego, rzeka Mrowna, dwa dworki polskie, zabytkowy park ze starodrzewiem, dawne stawy młyńskie w Adamowiźnie, dworek w Kuklówce Zarzecznej, Zespół Parkowo-Pałacowy w Radziejowicach

Wyznaczone i oznakowane szlaki pieszo-rowerowe:

• Szlak „Śladami Józefa Chełmońskiego”
  kolor niebieski (20 km)

Radziejowice – Adamów – Kuklówka Zarzeczna – Adamowizna – Grodzisk Mazowiecki

Warto zobaczyć – Zespół parkowo-pałacowy w Radziejowicach (Czworaki, Gminny Ośrodek Kultury, kościół parafialny i plebania), Grzymek - zbiornik wodny, zespół dworkowo-parkowy w Kuklówce Zarzecznej.

Wyznaczone i oznakowane szlaki pieszo-rowerowe:

• Szlak Grodzisk Mazowiecki - Siestrzeń - Młochów - Żelechów - Grodzisk Mazowiecki
  (35 km)

Warto zobaczyć: Kościół Św. Anny, pasaż miejski, pomnik J. Chełmońskiego, Kościół pw. Zwiastowania NMP oraz cmentarz w Żelechowie.

• Szlak Grodzisk Mazowiecki - Kuklówka - Radziejowice - Żabia Wola - Kaleń - Żelechów - Grodzisk Mazowiecki
  (45 km)

Warto zobaczyć: Kościół Św. Anny, pasaż miejski, pomnik J. Chełmońskiego, dworek Chełmońskiego w Kuklówce Zarzecznej, Zespół parkowo-pałacowy w Radziejowicach, dwór w Żabiej Woli, Kościół pw. Zwiastowania NMP oraz cmentarz w Żelechowie.

Proponowane trasy pieszo-rowerowe:
(nieoznakowane)

• Szlak Grodzisk Mazowiecki – Jaktorów – Kuklówka – Radziejowice

Warto zobaczyć:
Grodzisk Mazowiecki: dworek barokowo – klasycystyczny z 1761 r., obok dworku lipy, pomniki przyrody. W centrum miasta kościół późnobarokowy z 1687 r., dawny dworzec kolei warszawsko – wiedeńskiej z około 1845 r.
Jaktorów: stanowisko archeologiczne, 2 kurhany z III – IV w., głaz upamiętniający pomnik ostatniej turzycy padłej w 1627 r.
Kuklówka: wieś związana z nazwiskiem Józefa Chełmońskiego
Radziejowice: Zespół Parkowo-Pałacowy z XVII w.

Do góry

Hotele

Hotel U Czwarnów ***
ul. Królewska 20
(22) 724 04 56
uczwarnow@wp.pl

Hotel Ania **
ul. Żydowska 2
(22) 755 52 13
recepcja@hotelik.waw.pl

Hotel Cyprus ***
Książenice, ul. Mazowiecka 121 A
(22) 734 34 53
rezerwacje@hotel-cyprus.pl

Motele/Zajazdy/Gościńce

Campingi/Pola biwakowe

Agroturystyka

Kwatery prywatne/Pokoje noclegowe

Hotel Astor
Kałęczyn, ul. Radziejowicka 189
(22) 755 20 25
astor@hotelastor

Majkpol
ul. Radońska 8a
(22) 724 22 79

Mops
ul. M. Kopernika 12
(22) 755 63 02

Do góry

Restauracje/Karczmy

Hotel U Czwarnów ***
ul. Królewska 20
(22) 724 04 56
uczwarnow@wp.pl

Kociołek Naleśnikarnia
ul. Obrońców Getta 12
(22) 724 09 18

Restauracja Silvana
ul. Radońska 46
(22) 755 67 57

Takara Sushi
ul. Tadeusza Bairda 56/2
(22) 755 25 55

Pizzerie/Bary szybkiej obsługi

Aga A. Mirgos
ul. 11 Listopada 12
(22) 755 22 74

Arenda - Bar. Rejnchard J.
ul. Szkolna 2 a
(22) 755 78 03

Bar Turecki
ul. Sienkiewicza 34
(22) 724 01 44

Cortina - Bar
ul. 11 Listopada 17
506 401 655

Igloo - Chodownik T.
Pl. Wolności 17
506 552 117

Happy - Bar
ul. Lutniana 2
(22) 724 15 24

Hamburger
ul. 1 Maja 11a
(22) 792 13 74

Karo - Bar. Gabara M.
ul. Harcerska 20
(22) 792 11 32

Pizzeria Da Grasso Grodzisk Mazowiecki
ul. Elizy Orzeszkowej 2 a
(22) 792 00 55

Pizza Dominium
ul. Grabowa 18
(22) 210 10 10

Pizzeria Bonita s.c.
ul. Obrońców Getta 26
(22) 724 24 08

Pizzeria Margherita s.c. S. Piekut i R. Markowicz
ul. Westfala 3 a
(22) 792 05 67

Pizzeria Romantica Grodzisk Mazowiecki
ul. Kopernika 10 d
(22) 755 71 71

Pizzeria Donatello
ul. 1 Maja 15
(22) 755 78 22

Bar Motylek Krystyna Motylińska
ul. Sadowa 26
507-195-303

MIKA S.C. Pizzeria Bar
Armii Krajowej 5
(46) 857-27-90

Kawiarnie/Herbaciarnie/Winiarnie

SoftCaffe Stopiński Michał
ul. Spółdzielcza 9
666 224 444

Kawiarnia - Galeria Pod Różą
ul. Kowalska 14
531 905 800

Kawiarnia Akwarium
ul. Montwiłła 41
(22) 724 38 10

Cafe Queen
ul. 11 Listopada 13/15
(22) 755 72 85

Cukiernie

Cukiernia Rzeczkowski S.
Kałęczyn 74 a
(22) 792 12 72

Cukiereczek - Brożyński M.
ul. 11 Listopada 20
606 144 201

Cukiernia Łasuch
ul. Sowińskiego 5
(22) 755 58 77

Pracownia Cukiernicza Błaszczyk Edward
Pl. Wolności 11
(22) 755 60 88

Puby/Kluby/Pijalnie

Belfast - Pijalnia piwa
ul. 11 Listopada 8
(22) 755 64 45

Bar piwny
Al. Armii Krajowej 1
(22) 755 72 60

Bar piwny "Ufo"
ul. Armii Krajowej 1
(22) 755-72-60
barufotur@wp.pl

Catering/Dom weselny

Sala Weselna Przy Lesie
ul. Książenice 59
(22) 792 08 44

Do góry

Na terenie Grodziska Mazowieckiego odbywają się różne imprezy sportowe, w tym m.in.:

• Grand Prix w siatkówce plażowej,
• Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w soft tenisie o puchar Burmistrza Grodziska Mazowieckiego,
• Międzynarodowy Turniej Futsalu Juniorów (luty) – organizowany jest co dwa lata, w turnieju biorą udział drużyny z Litwy, Belgi, Austrii, Francji, Giżycka, Zakopanego i oczywiście z Grodziska Mazowieckiego,

Grodzisk Mazowiecki oferuje również wiele możliwości aktywnego spędzania wolnego czasu. Do dyspozycji mieszkańców, jak i turystów są:

• Pływalnia Miejska "Wodnik 2000",
• Grodziska Hala Sportowa,
• Lodowisko,
• Kryte i otwarte korty do gry w tenisa ziemnego,
• Boiska i stadiony piłkarskie,
• Skatepark,
• Tereny rekreacyjne, m.in. Stawy Walczewskiego, Stawy Goliana, Park Kruszynka, Jezioro Kniaziówka, Park Skarbków,
• Szkółki jazdy konnej,
• Extremalne atrakcje, tj. paintball, quady,
• Siłownie i zajęcia aerobiku.

Ogromną popularnością w Grodzisku, za sprawą wielokrotnych mistrzów Polski, cieszy się również tenis stołowy.  Na meczach Bogorii oprócz gry na najwyższym europejskim poziomie na kibiców czeka za każdym razem mnóstwo atrakcji m.in. konkursy z wyjątkowymi nagrodami, energetyzująca muzyka, pokazy czirliderek oraz poczęstunki.

Ośrodek Sportu i Rekreacji w Grodzisku Mazowieckim

Publicznymi obiektami sportowymi w Grodzisku Mazowieckim zarządza Ośrodek Sportu i Rekreacji, który jest organizatorem wielu imprez sportowo-rekreacyjnych, takich jak: turnieje halowej piłki nożnej, tenisa stołowego, siatkówki i koszykówki.

Ośrodek Sportu i Rekreacji
ul. J. Montwiłła 41, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
Telefon: 22 755-69-51
e-mail: osir@grodzisk.com.pl
www.grodzisksport.com.pl

Pływalnia Miejska „Wodnik 2000”

Pływalnia Miejska „Wodnik 2000” została uznana w 2001 r. przez Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu za najlepszą krytą pływalnię w Polsce. W jej skład, oprócz basenu sportowego o długości 25 m i głębokości od 1.3 do 1.8 m, wchodzą: basen rekreacyjny z biczami wodnymi, jacuzzi, zjeżdżalnia o wysokości 7 m i długości zjazdu 65 m, brodzik dla najmłodszych, sauna damska i męska.

Pływalnia Miejska "Wodnik 2000"
ul. Montwiłła 41, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
Tel. (22) 755-69-51, 724 11 88, (22) 755-69-51, 724 11 88
e-mail: osir@grodzisksport.pl
www.grodzisksport.pl

Grodziska Hala Sportowa

Grodziska Hala Sportowa również została nagrodzona przez Prezesa UKFiS w 1998 r. Obiekt można podzielić na trzy sektory, co pozwala na prowadzenie niezależnie różnych zajęć sportowych.

Do dyspozycji jest:

• sala o powierzchni 1 250 m2 z widownią na 600 osób;
• mała sala treningowa (ok. 80 m2), na której odbywają się zajęcia: aerobiku, korektywy, tenisa stołowego, sportów walki itp.

Na obiekcie trenuje i rozgrywa swoje mecze m.in. drużyna koszykarska GKK Grodzisk Mazowiecki oraz Bogoria Grodzisk Mazowiecki – Mistrz Polski 2008-2009 w tenisie stołowym oraz stały uczestnik Ligii Mistrzów w tej dyscyplinie.

Grodziska Hala Sportowa
ul. Westfala 3A, 05-825 Grodzisk Mazowicki
Tel.: (22) 724 13 89
osir@grodzisksport.pl
www.grodzisksport.pl 

Lodowisko w Grodzisku Mazowieckim

W sezonie zimowym przed Centrum Kultury w Grodzisku Mazowieckim rozkładane jest lodowisko.

Lodowisko
Grodzisk Mazowiecki,
ul. Spółdzielcza 9

Korty Tenisowe w Grodzisku Mazowieckim

Do dyspozycji są 4 korty tenisowe, w tym:

• dwa korty do tenisa ziemnego zadaszone membraną PCV;
• dwa korty otwarte (ceglane);
• ścianka treningowa do ćwiczeń.

Korty Tenisowe w Grodzisku Mazowieckim
Al. Mokronoskich 4, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
Te.: 785 252 785
www.grodzisksport.pl

Klub Piłkarski "Pogoń"

Piłka nożna jest generalnie jedną z najpopularniejszych dyscyplin sportu w gminie. Grodziski Klub Piłkarski "Pogoń" w 2011 r. obchodzi 89-lecie swojego istnienia. Na co dzień z boisk sportowych korzystają zawodnicy IV – ligowego klubu GKS „Pogoń” Grodzisk Mazowiecki oraz piłkarze A – klasy i wieku grup wiekowych: Juniorzy, Trampkarze, Żaki i najmłodsze Orliki.

W skład kompleksu wchodzi:

• Budynek klubu wraz z zapleczem,
• Boisko główne o wymiarach 105 m x 68 m,
• Trybuny, częściowo zadaszone, o pojemności ok. 1 000 miejsc (w tym 514 siedzących),
• Boisko treningowe (boczne), z trybuną na 200 miejsc siedzących (52 miejsca)
• Bar „SportClub” oferujący usługi gastronomiczne. W barze cyklicznie odbywają się imprezy, podczas których Klienci wspólnie oglądają mecze i zawody sportowe.

Stadion Piłkarski "Pogoń"
al. Mokronoskich 4, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
tel.(22) 755 56 53
fax. (22) 755 51 08
www.pogongrodzisk.pl 

Ponadto na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki wybudowano 3 Orliki:

• Orlik przy Stawach Walczewskiego w Grodzisku Mazowieckim,
• Orlik przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 1 w Grodzisku Mazowieckim,
• Orlik przy Szkole Podstawowej w Adamowiznie.

Skatepark w Grodzisku Mazowieckim

Skatepark czynny jest przez całą dobę. Oferuje różnorodne urządzenie/przeszkody, w tym m.in.: poręcze, bank z podestem i poręczą, bank i quoter z podestem, spin, mini rampę podwójną z dwoma quoterami i spinem, funbox oraz grindbox.

Skatepark w Grodzisku Mazowieckim
ul. Daleka, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
Tel.: (22) 755 69 51; 724 11 88
osir@grodzisksport.pl
www.grodzisksport.pl

Tereny Rekreacyjne "Stawy Walczewskiego"

Poza obiektami sportowymi na terenie Grodziska Mazowieckiego można znaleźć tereny wypoczynkowe, m.in. tzw. Tereny Rekreacyjne „Stawy Walczewskiego”, które zajmują obszar prawie 58 tys. m² oraz Stawy Goliana.

„Stawy Walczewskiego” to bajkowo – zielone tereny rekreacyjne oraz bogato zarybiony staw o powierzchni 10 190 m2. Otoczenie umożliwia i zachęca do uprawiania sportów „całego życia”.

Obiekty i urządzenia sportowo – rekreacyjne:

• Boisko wielofunkcyjne „Orlik 2012” wraz z szatniami i zapleczem socjalnym (oddany do użytku na początku 2010 roku);
• 2 boiska piaszczyste do piłki siatkowej.

Tereny Rekreacyjne "Stawy Walczewskiego"
ul. Nadarzyńska 61, 05-825 Grodzisk Maz.
Tel.: (22) 755 69 51
osir@grodzisksport.pl
www.grodzisksport.pl 

Stawy Goliana

Natomiast Stawy Goliana to zespół dwóch zbiorników o średnicy 80 m i powierzchni 2,2 ha, które powstały prawdopodobnie w XIX wieku. Połączone są dwoma kanałami i zasilane wodami z rzeki Rokicianki. Jest to bardzo zdewastowany teren rekreacyjny z niekompletnymi obiektami sportowymi, dla którego przewidziano w najbliższym czasie program rewitalizacji.

Gmina Grodzisk Mazowiecki to również miejsce ośrodków jazdy konnej. Naukę jazdy konnej oferują poniższe kluby jeździeckie i stadniny: 

Kuclandia – Ludowy Klub Jeździecki
ul. Mazowiecka 115, Książnice
05-825 Grodzisk Mazowiecki
tel. 0 608-799-952, 0-22 734-33-39|
e-mail: jlobos@op.pl 

Stadnina Koni Opypy - Hodowola Koni   
ul. Paprociowa 17, Opypy   
05-825 Grodzisk Mazowiecki   
Tel: 0-22 724 18 63 

Stajnia „HORSANKA”
Agnieszka i Krzysztof Laskowscy
Radonie, ul. Krańcowa 43C,
 05-825 Grodzisk Mazowiecki,
Tel.: 501 013 619

Jeżeli ktoś szuka extremalnych wrażeń, to z całą pewnością poziom adrenaliny podniesie paintball.

Paintaball Eyemotion Marek Omieciński
Grodzisk Mazowiecki
tel-698-782-199
kontakt(@)eyemotion.pl
GG:5068318
Skype-eyemotion
www.paintball.eyemotion.pl

Zajęcia fitness – od Zumby przez Pilates, po siłownie, klasyczne TBS oraz zajęcia taneczne oferują:

Fit Studio
Grodzisk Mazowiecki, ul. Wólczyńska 1
Tel. 604 422 128
e-mail: kontakt@fit-studio.com.pl
www.fit-studio.com.pl

Klub Fitness Lady Fit
Grodzisk Mazowiecki, ul. Radońska 46
Tel. 501 290 473
e-mail: ladyfit@o2.pl
www.ladyfit.net.pl

Klub Fitness Fit 4u
Grodzisk Mazowiecki, ul. Kowalska 14
tel. 601 912 154; 514 122 352
e-mail: fit4u@fit4u.com.pl
www.fit4u.com.pl 

Siłownia Herkules Klub
Grodzisk Mazowiecki, ul. Obrońców Pokoju 11
Tel. (22) 755-70-42

www.herkulesklub.prv.pl

Do góry

W krajobraz kulturalny miasta i gminy wpisało się wiele cyklicznych wydarzeń artystycznych i sportowych. Niektóre z nich to:

• Festiwal Nasza Strona (M) rocka - przegląd zespołów rockowych,
• Międzynarodowy Jarmark Produktów Regionalnych (czerwiec)
  Na jarmarku mają swoje stoiska miasta partnerskie z Litwy, Austrii i Francji, a na scenie występują zespoły folkowe z miast partnerskich jak również zespoły lokalne. Rokrocznie Grodzisk Mazowiecki gości ok. 90 wystawców z całej Polski reprezentujących rękodzieło i żywność regionalną,
• Przywitanie Wakacji (czerwiec)
  Szkoły, kluby sportowe, organizacje kulturalne oraz grodziskie firmy mają swoje stoiska, na których dzieci mogą spróbować swoich sił, np. ułożyć puzzle z wizerunkiem miasta, wykonać rzeźbę w mydle, ulepić dzbanuszek z gliny, rzucić ziemniakiem do celu, czy też rzucić celnie do kosza.

OBIEKTY I INSTYTUCJE KULTURY W GMINIE GRODZISK MAZOWIECKI

• Galeria uliczna obrazów Józefa Chełmońskiego w Grodzisku Mazowieckim
• Galeria Instrumentów Folkowych w Grodzisku Mazowieckim
• Muzeum Elektrycznej Kolei Dojazdowej w Grodzisku Mazowieckim
• Centrum Kultury/Kino Wolność w Grodzisku Mazowieckim

Galeria uliczna obrazów Józefa Chełmońskiego w Grodzisku Mazowieckim

Na elewacji budynków zlokalizowanych na deptaku (ul. 11 Listopada) powstała Galeria uliczna obrazów Józefa Chełmońskiego - reprodukcje obrazów Józefa Chełmońskiego stanowią dekoracje deptaka i jednocześnie możliwość obcowania ze sztuką na co dzień. Lokalizacja obrazów została wybrana w ten sposób, aby były one jak najbardziej widoczne dla osób przechodzących deptakiem. Nad obrazami czuwa pomnik Józefa Chełmońskiego, z którym sąsiaduje obraz pt. "Bociany" – jedno z najbardziej znanych dzieł malarza.

Galeria Instrumentów Folkowych w Grodzisku Mazowieckim

W Grodzisku Mazowieckim działa Galeria Instrumentów Folkowych, w której prezentowane są unikalne, na skalę europejską zbiory. W stałej ekspozycji można obejrzeć nietypowe instrumenty i zabawki muzyczne - to jedyny w Polsce (a może i w Europie) zbiór około 1000 instrumentów, przeszkadzajek i zabawek muzycznych starych i tworzonych współcześnie (stąd nazwy folk). Kolekcja podporządkowana jest słowiańskiej kulturze ludowej - nieznanej, egzotycznej, nieodkrytej dla turystów do dziś. Jest to jedyne miejsce w Europie, gdzie instrumenty leżą w zasięgu wzroku i ręki… Można zagrać na żydowskich cymbałach, katarynce, basach, harmonii polskiej. Można usłyszeć dźwięk liry korbowej, suki, najbardziej polskiego instrumentu ….pierdziela. A zwiedzanie to kontakt z historią, geografią, muzyką, często zakończone wspólnym muzykowaniem na instrumentach, „jakich świat nie widział”…

W pomieszczeniach sąsiadujących z Galerią Instrumentów Folkowych mieści się stała wystawa malarstwa współczesnego - "LANDSZAFT GALERIA", Muzeum Kiczu, Galeria Przydrożnych Kapliczek i Muzeum PRL-u.

Galeria Instrumentów Folkowych
ul. Chlewińska 19, Grodzisk Mazowiecki
tel.  501-680-497
e - mail : kania@galeria-folk.pl
www.galeria-folk.pl

Zwiedzanie Galerii Instrumentów Folkowych po uzgodnieniu telefonicznym
(022) 498-92-94 lub 0-605-854-138

Muzeum Elektrycznej Kolei Dojazdowej w Grodzisku Mazowieckim

Miłośników kolejnictwa zapraszamy do zwiedzania Muzeum Elektrycznej Kolei Dojazdowej, które powstało z okazji 75-lecia uruchomienia kolejki popularnie zwanej "WuKaDką". W Muzeum można zobaczyć zdjęcia, dokumenty związane z działalnością EKD/WKD, bilety, akcesoria pojazdów szynowych, przedmioty wyposażenia technicznego, modele taboru czy makiety stacji i budynków. Centralnym miejscem ekspozycji jest ogromna gablota z makietą dworca, zajezdni i modelami wszystkich wagonów, jakie kiedykolwiek jeździły na trasie kolejki EKD/WKD. Druga makieta przedstawiająca dworzec stacji Komorów z lat 30-tych XX w. jest ruchoma – wokół niej krąży błękitny model wagonu z przełomu roku 1967/68 – najstarszy model w muzeum.  Najciekawszym zachowanym do dziś eksponatem, jest pięknie odrestaurowany wagon silnikowy EKD, produkcji angielskiej z 1927 roku – nadal sprawny i uruchamiany okresowo dla zwiedzających.

Wystawa obejmuje 75 lat działalności linii i dzieli się na następujące działy:
- okoliczności powstania EKD
- budowa linii EKD z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego
- Dwudziestolecie Międzywojenne
- II Wojna Światowa
- odbudowa zniszczeń wojennych
- eksploatacja linii w latach 1948-2002
- WuKaDe dokąd zmierzasz?

Muzeum Elektrycznej Kolei Dojazdowej
ul. Batorego 23, 05-825 Grodzisk Maz.
tel. do sekretariatu WKD (022) 755-55-64
e-mail: wkd@wkd.com.pl • marketing@wkd.com.pl
www.wkd.com.pl

Izba tradycji EKD/WKD dostępna jest dla zwiedzających
- w środy w godzinach od 9.00 do 13.30
- w niedziele w godzinach od 11.30 do 14.30
Dla grup zwiedzających istnieje możliwość dostosowania indywidualnych terminów i godzin.

Centrum Kultury/Kino Wolność w Grodzisku Mazowieckim

Życie kulturalne skupia się głównie wokół nowoczesnego grodziskiego Centrum Kultury, które dysponuje nowoczesną infrastrukturą oraz dużą salą widowiskowo-kinową. Organizowane są tutaj profesjonalne konferencje, szkolenia oraz spotkania okolicznościowe. W sali kinowej odbywają się koncerty muzyki klasycznej, przedstawienia teatralne, recitale autorskie, a także występy kabaretowe, spotkania z kulturą różnych narodów i wernisaże. Młodzież uczestniczy w imprezach organizowanych specjalnie dla niej. Ogromnym zainteresowaniem cieszą się wieczory hip-hopowe i cykliczne przeglądy zespołów tańca nowoczesnego.  Na mniejszej scenie w 3Clubie odbywają się koncerty jazzowe, bluesowe i rockowe. 

W Centrum Kultury znajdziemy również sale historii miasta, Radio, Gazetę Bogoria, Bibliotekę dla dorosłych i dla dzieci, kawiarnię Soft Caffe, W Centrum swoja siedzibę ma wiele organizacji pozarządowych oraz chór „Cantata” chór Bogorya i Młodzieżowa Orkiestra.

Centrum Kultury/Kino „Wolność”
ul. Spółdzielcza 9, 05-825 Grodzisk Mazowiecki
Tel. 22 734 79 00
a.krawczykowska@centrumkultury.eu
http://centrumkultury.eu

Do góry

Legenda o herbie Bogoria Grodziska Mazowieckiego

Dawno, dawno temu król Bolesław Śmiały toczył bitwę zaciekłą z Tatarami. W boju wyróżniał się męstwem pułkownik Bogoria. Otrzymał on od przeciwnika kilka ran, tak że strzały wypuszczone z tatarskich łuków tkwiły mu w ciele. Nie osłabiło to jednak jego zapału i mimo bólu od ran zadanych walczył on dalej i przeważył zwycięstwo. Po bitwie król przywołał go z placu boju i własną ręką postrzały wyciągnął mu z ciała. Następnie zaś połamał je i wręczył rycerzowi mówiąc: „od tej pory strzały złamane będziesz nosił w herbie, który ci nadaję, a nazywać się on będzie Bogoria.”

Legenda o nadaniu praw miejskich Grodzisku Mazowieckiemu

Przez wieś Grodzisko wiodła tzw. droga królewska (jeździli nią królowie na łowy do puszczy jaktorowskiej). Biło przy niej źródełko dające wodę o cudownym smaku. Pewnego razu jeden z monarchów zmęczony podróżą i upałem kazał wstrzymać konie przy źródełku i został na odpoczynek. Jeden ze sług, widząc utrudzenie króla, podał mu kubek owej cudownej wody z grodziskiego źródełka. Od razu siły wróciły królowi, a woda zasmakowała mu tak, że poprosił o napełnienie nią wszystkich bukłaków. Wtedy też przywołał do siebie swojego sekretarza, kazał mu wyjąć pergamin i pióro i rzekł: „od tej chwili wieś ta staje się miastem, nie godzi się bowiem, by miejsce mające taki skarb pozostawać miało nędzną wioską”.

Jeńcy tureccy wykopali Stawy Goliana

Podanie głosi, że Stawy Goliana zostały wykopane przez jeńców tureckich przywiezionych spod Wiednia przez Wojciecha Mokronoskiego. Obecnie jest to miejsce odpoczynku i rekreacji dla mieszkańców i turystów.

Uruchomienie pierwszego odcinka Kolei Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej

Przełomowym wydarzeniem okazało się uruchomienie pierwszego odcinka Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej ze stacją w Grodzisku Mazowieckim, otwartego uroczyście 14 czerwca 1845 roku. Dzięki szybkiemu połączeniu z Warszawą miasto zaczęło rozwijać się bardzo intensywnie i stało się ulubionym miejscem wypoczynku mieszkańców stolicy. Wkrótce przedmieścia Grodziska Mazowieckiego zamieniły się w elegancką dzielnicę domków letniskowych.

Jedyna w Polsce Galeria Instrumentów Folkowych w Grodzisku Mazowieckim

W stałej ekspozycji można obejrzeć nietypowe instrumenty i zabawki muzyczne - to jedyny w Polsce (a może i w Europie) zbiór około 1000 instrumentów, przeszkadzajek i zabawek muzycznych starych i tworzonych współcześnie (stąd nazwy folk). Kolekcja podporządkowana jest kulturze ludowej słowiańskiej. Jest to jedyne miejsce w Europie, gdzie instrumenty leżą w zasięgu wzroku i ręki… Można zagrać na żydowskich cymbałach, katarynce, basach, harmonii polskiej. Można usłyszeć dźwięk liry korbowej, suki oraz najbardziej polskiego instrumentu ….pierdziela.

Do góry

INFORMACJA TURYSTYCZNA

Gminne Centrum Informacji
Grodzisk Mazowiecki, ul. Kościuszki 41
Tel./fax. (22) 755 71 22, (22) 755 55 34, wew. 111
infocentrum@grodzisk.pl
www.grodzisk.infocentrum.com.pl

KOMUNIKACJA

Dworzec Kolejowy PKP
Grodzisk Mazowiecki, ul. 1 Maja 4
Tel. (22) 755-50-21

Spółka WKD Grodzisk Mazowiecki, ul. Stefana Batorego 23, Tel. (22) 755-55-64

Dworce Kolejowe WKD
Grodzisk Mazowiecki Jordanowice, ul. Nadarzyńska
Grodzisk Mazowiecki Radońska, ul. Radońska
Grodzisk Mazowiecki Piaskowa, ul. Piaskowa
Grodzisk Mazowiecki Okrężna

PKS w Grodzisku Mazowieckim Sp. z o.o.
Grodzisk Mazowiecki, ul. Chełmońskiego 33
Sekretariat: tel. (22) 755-22-85, 755-52-75; tel./fax. (22) 755-52-75
Informacja całodobowa: tel. (22) 755-61-03

Taxi
Postój Taksówek, Tel. (22) 755-57-88
Postój Taxi, Tel. (22) 724-29-53
Przewóz Towarów E. Dwórzyński, Tel. (22) 792-04-23
Taksówka Osobowa J. Skorek, Tel. (22) 755-63-69
Taxi Osobowe L. Ubych, Tel. (22) 724-27-27
TAXI Osobowe, Tel. (22)755-28-24; 601 313 578

STACJE PALIW / AUTO-GAZ

Ar-Stan sp.j. Stacja paliw
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Matejki 6
Tel.: 22 724 32 23; 22 755 65 21
Fax. 22 724 30 79

Gaz Grod Plus sp.j. Rzeski, Piasecki, Osial
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Chełmońskiego 33
Tel.: 22 755 53 62

Oktan-Plus. Zyga A.
05-825 Kozerki
Kom.: 604 211 013

Orlen
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Żyrardowska 24

Polski Koncern Nafotwy Orlen S.A. Stacja paliw
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Królewska 60a
Tel.: 22 724 37 71

Shell Polska Sp. z o.o. Stacja paliw
05-827 Grodzisk Mazowiecki, ul. Królewska 69
Tel.: 22 755 30 08

Stacja BP
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Matejki 6
Tel.: 22 724 32 23

ZDROWIE

SZPITAL / POGOTOWIE RATUNKOWE / PRZYCHODNIE

Szpital Zachodni im. Jana Pawła II
Adres: ul. Daleka 11
Tel. (22) 755-90-49 - informacja medyczna, (22) 755-90-75 - Izba Przyjęć

Nocna Pomoc Medyczna
Grodzisk Mazowiecki, Daleka 11
Tel. (22) 755-90-06

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej /Lecznica / Centrum / Przychodnia Lekarska
Grodzisk Mazowiecki, ul. 1 Maja 4
Tel. (22) 792-08-70

Przychodnia Lekarska przy PKS w Grodzisku Mazowieckim Sp. z o.o.
Grodzisk Mazowiecki, ul. Józefa Chełmońskiego 33
Tel. (22) 755 52 75

INSTYTUCJE BEZPIECZEŃSTWA

Komenda Powiatowa Policji w Grodzisku Mazowieckim
Grodzisk Mazowiecki, ul. Bartniaka 19
Tel. Do dyżurnego 997 lub (22) 755-60-10 (-11, -12 lub -13)

Straż Miejska w Grodzisku Mazowieckim
Grodzisk Mazowiecki, ul. Kosciuszki 41
Tel./fax. 227555431

Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Grodzisku Mazowieckim
Grodzisk Mazowiecki, ul. Żydowska 7
Tel.: 998 (112 z tel. stacjonarnych)
Tel/fax. (0-22) 755-52-37, (0-22) 755-56-94

Ochotnicza Straż Pożarna w Grodzisku Mazowieckim
Grodzisk Mazowiecki, Żwirki i Wigury 10
Tel. (22) 755-27-75

OSP Izdebno Kościelne, Tel. (0-22) 734 36 32     
OSP Kłudno Stare, Tel. (0-22) 353 74 69     
OSP Książenice, Tel. (0-22) 734 32 65      

POCZTA

05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. 1 Maja 2, Tel. 22 755-51-15, 755-50-19
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. H. Sienkiewicza 52, Tel. (22) 755-67-84
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Elizy Orzeszkowej 2 A , Tel. (22) 724-09-46

BANKOMATY / BANKI / KANTORY

Bankomat BGŻ, Pl. Zygmunta Starego 12
Bankomat Bank BPS, ul. 11 listopada 13/15
Bankomat Bank BPS, ul. Daleka 11
Bankomat Bank BPS, ul. Kilińskiego 25
Bankomat Bank BPS, ul. Żyrardowska 48
Bankomat eCard, ul. 1 Maja 4
Bankomat Cash4you, ul. Sienkiewicza 15
Bankomat Euronet, ul. 11 Listopada 33
Bankomat Euronet, ul. Królewska 69
Bankomat Euronet, ul. Sienkiewicza 45
Bankomat Euronet, ul. Zygmunta Starego 20A
Bankomat Euronet, ul. Wólczyńska 35
Bankomat ING BS, ul. 11 Listopada 36
Bankomat ING BS, Pl. Wolności 21
Bankomat Kredyt Bank, ul. Sienkiewicza 54
Bankomat Bank Millennium, ul. 11 Listopada 21
Bankomat Nordea Bank, ul. Sienkiewicza 45
Bankomat Pekao SA, Al. Armii Krajowej 16
Bankomat Pekao SA, ul. Sienkiewicza 26
Bankomat Pekao SA, Pl. Wolności 5
Bankomat Pekao SA, ul. Poniatowskiego 5
Bankomat PKO BP, ul. 11-go Listopada 33
Bankomat PKO BP, ul. Sienkiewicza 45
Bankomat SKOK24, ul. 11 Listopada 46

Kantor
Grodzisk Mazowiecki, ul. 11 Listopada 17
Tel. (22) 724-04-71

APTEKI

Apteka Cefarm
Grodzisk Mazowiecki, Sienkiewicza 13
Tel. (22) 755-52-85

Apteka Polska
Grodzisk Mazowiecki, Daleka 11
Tel. (22) 755-92-26

Apteka Ogólnodostępna
Grodzisk Mazowiecki, 1 Maja 11
Tel. (22) 724-05-99

Apteka Polska
Grodzisk Mazowiecki, Plac Króla Zygmunta Starego 9a
Tel. (22) 734-58-20

Apteka Na Deptaku S.C. Wanda i Tadeusz Dębowscy
Grodzisk Mazowiecki, 11 Listopada 38

Apteka Nova G Janusz A Stolarczyk Sp. J.
Grodzisk Mazowiecki, Piaskowa 17a
Tel. (22) 724-28-14

Apteka Jolanta M. Dygas i Danuta Płońska Ciosek Sp. J.
Grodzisk Mazowiecki, 11 Listopada 43
Tel. (22) 755-73-88

Apteka Prywatna Mgr Farm Dorota Pęska Wojciechowska
Grodzisk Mazowiecki, Bairda 36
Tel. (22) 755-55-73

Apteka Prywatna B Gutkowska Zwolińska z Pęska Sp. J.
Grodzisk Mazowiecki, Spółdzielcza 10
Tel. (22) 755-73-26

Apteka Galewscy Sp. z o.o.
Grodzisk Mazowiecki, Daleka 23
Tel. (22) 724-03-33

Apteka Ogólnodostępna Typu A Grabowska Beata
Grodzisk Mazowiecki, Kopernika 10a
Tel. (22) 724-38-65

Farma S.C. Tuszyński Bogusław Tuszyńska Monika
Grodzisk Mazowiecki, Traugutta 30
Tel. (22) 755-65-92

KOŚCIOŁY / WYZNANIA

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan - Dom Modlitwy
Grodzisk Mazowiecki, ul. Słonecznikowa 1
Tel. 503-192-212

Parafia p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Grodzisk Mazowiecki, ul. Piaskowa 21
Tel. (22) 755-24-46

Parafia p.w. Miłosierdzia Bożego
Grodzisk Mazowiecki, ul. E. Orzeszkowej 10
Tel. (22) 755-72-87

Parafia p.w. Przemienienia Pańskiego
Grodzisk Mazowiecki, ul. Łączna 1
Tel. (22) 755-62-44

Parafia p.w. Św. Anny
Grodzisk Mazowiecki, Pl. Króla Zygmunta Starego 2A
Tel. (22) 724-06-11

Parafia p.w. Św. Michała Archanioła
Izdebno Kościelne
Tel. (22) 792-17-27

Mniszki Zakonu p.w. Św. Dominika
Radonie 28
Tel. (22) 755-76-56

Parafia Przemienienia Pańskiego
Żuków 39
Tel. (22) 755-75-17

Do góry